Giải thưởng kiến trúc sinh viên châu Á: Tính đa dạng và sự thúc đẩy của văn hóa kiến trúc châu Á

1303_KNCKSNJN_002_m-860x573

Giải thưởng Kiến trúc Sinh viên châu Á (The Architectural Rookies’ Award) được tổ chức hàng năm tại những quốc gia châu Á khác nhau, nhằm hỗ trợ đào tạo kiến trúc và thiết lập sự kết nối, thúc đẩy sự phát triển kiến trúc hiện đại. Mặt khác, cuộc thi góp phần hình thành và phát triển môi trường kiến trúc, mang đến cơ hội tiếp xúc, cảm nhận, và thảo luận những phong cách khác nhau giữa kiến trúc châu Á và phương Tây.

Cuộc thi kiến trúc sinh viên châu Á

Cuộc thi kiến trúc sinh viên châu Á

Mục tiêu của Cuộc thi Kiến trúc SV châu Á là để xem xét, phê bình các tác phẩm kiến trúc và ý tưởng sáng tạo của SV (được chọn qua các cuộc thi trong nước hoặc bởi hội đồng của các trường đại học trong mỗi quốc gia châu Á). Một mục đích khác của cuộc thi là làm sâu sắc hơn sự trao đổi văn hóa của SV, bởi kiến trúc chủ yếu dựa trên cơ sở văn hóa. Cuộc thi này tạo ra cơ hội tuyệt vời để hiểu biết và chia sẻ văn hóa của từng quốc gia thông qua phong cách thiết kế riêng của SV, đặt họ vào sự đa dạng của văn hóa châu Á. Một cách tự nhiên, chúng ta có thể nhìn thấy, cảm nhận bối cảnh văn hóa độc đáo ẩn chứa trong các đồ án kiến trúc dự thi.

Cuộc thi Kiến trúc Sinh viên châu Á truyền thông điệp “Văn hóa là Kiến trúc” và “Kiến trúc là văn hóa”. Từ khi các quốc gia châu Á tiếp nhận kiến trúc hiện đại phương Tây, các KTS luôn phải đấu tranh giữa kiến trúc hiện đại và bản sắc của mỗi nền văn hóa. Họ đã thử nghiệm và đôi khi ngộ nhận trong việc giải quyết những bất đồng vốn là bản chất trong đặc tính và kỹ thuật kiến trúc. Mặt khác, các thể nghiệm kết hợp văn hóa truyền thống của một nước châu Á vào kiến trúc phương Tây hay ngược lại thường là nguyên nhân gây ra những tranh cãi gay gắt trong mỗi quốc gia. Chúng ta cần xử lý các vấn đề này một cách cẩn trọng trong thiết kế kiến trúc.

Cuộc thi Kiến trúc SV châu Á đầu tiên được tổ chức ở Seoul (Hàn Quốc) vào tháng 11/ 2012. Với 17 SV đại diện tham dự và 10 thành viên giám khảo từ 4 nước: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam, cuộc thi lần đầu tiên đã thành công với sự thể hiện đa dạng của các ý tưởng và tác phẩm kiến trúc đầy tài năng của SV.

Cuộc thi lần thứ hai được tổ chức vào tháng 10/ 2013 tại Osaka, Nhật Bản. Ngoài 4 quốc gia trên, có thêm sáu quốc gia là Malaysia, Indonesia, Campuchia, Thái Lan, Miến Điện và Ấn Độ. 23 SV đến từ 10 quốc gia cạnh tranh quyết liệt để giành 1 giải Nhất. Mười ba thành viên hội đồng giám khảo đầy nhiệt huyết cân nhắc thận trọng để quyết định người đoạt giải.

Nhìn lại hai cuộc thi đã qua, có nhiều đồ án kiến trúc xuất sắc, cấu trúc không gian tài tình, giàu biểu hiện, mô hình sáng tạo, và ý tưởng độc đáo.

Trong cuộc thi lần thứ nhất, phần lớn các tác phẩm tham gia là nhà triển lãm, hay các công trình văn hóa và tưởng niệm, như trường học, nhà ở, và công trình thương mại. Gần đây, thể loại đồ án kiến trúc mở rộng phạm vi, do đó SV có thể lựa chọn các chủ đề rộng hơn, cho phép SV có nhiều hướng nghiên cứu và có điều kiện thể hiện ý tưởng khác lạ. Ví dụ, đồ án kiến trúc giành được giải Nhất cuộc thi kiến trúc SV châu Á 2012 là một minh họa hoàn hảo, chứng tỏ rằng sinh viên đã hiểu một cách trọn vẹn nội dung đồ án được giao và phát triển đồ án theo sự sáng tạo không gian tài tình. Đồ án kiến trúc đoạt giải được phác thảo như là không gian tưởng niệm nhà thơ – KTS để mọi người trải nghiệm không gian một cách sáng tạo. Ánh sáng đi vào trong công trình như thể được dẫn dắt từ những khoảng rỗng (tạo ra bởi các lớp có cấu trúc uốn lượn in bóng trên tường) và sự lung linh trông cực kỳ độc đáo và ấn tượng.

Một đồ án kiến trúc khác đã trở thành tâm điểm trong cuộc thi là đồ án vườn đá hay Sekitei được thiết kế bởi sinh viên Nhật Bản. Đồ án này được chọn vào 5 đồ án đoạt giải cao nhất bởi ý tưởng rất thú vị và độc đáo. Với chủ đề: Thiết kế nhà ở cho đối tượng gia đình trẻ và cấu trúc gia đình, SV tập trung vào giải pháp sử dụng đá. Một khối đá lớn được đặt vào hang giả định là không gian ở. Thiết kế kiến trúc với ngôn ngữ trong sáng độc đáo được hội đồng giám khảo đánh giá cao.

Trong Cuộc thi Kiến trúc SV châu Á lần hai, giải Nhất được trao cho Đồ án thiết kế không gian tưởng niệm họa sỹ thủy mặc Suibokuga. Đồ án được đánh giá cao bởi sự sáng tạo không gian sắc sảo và tràn đầy năng lượng, miêu tả phong cách bố cục tuyến và thô ráp của các bức tranh của họa sỹ.

Đồ án với tựa đề “Trong – Ngoài, Ngoài – Trong” của một SV Trung Quốc là đối thủ rất nặng ký cho giải Nhất, mặc dù đã không được chọn. Không gian chức năng kết hợp giữa nhà ở và không gian thiền định. Bố cục không gian cực kỳ tinh tế xóa nhòa không gian bên trong và không gian bên ngoài của ngôi nhà, mang đến nét cá tính cho phương án thiết kế.

Những đồ án kiến trúc của SV Hàn Quốc thì hoàn toàn bình thường nhưng trình bày rất tinh tế. Không gian tĩnh thật sự gây ấn tượng sâu sắc.

Các SV Việt Nam cẩn thận nghiên cứu thể loại đề tài tinh tế – Nhà trẻ Mẫu giáo – cho phân khu chức năng và sáng tạo một đồ án thiên về giải quyết mối liên hệ giữa không gian và công năng.

Đồ án của SV Thái Lan với không gian đa năng trông rất hấp dẫn, thể hiện không gian bao hàm các quốc gia Đông Nam Á như là một đất nước lớn khi thêm vào yếu tố truyền thống thông qua các mô-tip của trang phục dệt truyền thống từ mỗi quốc gia.

Đồ án của SV Malaysia tập trung vào mối liên hệ xung quanh và xem xét đề xuất của cộng đồng cho bố cục diện tích, đây là nét đặc trưng của đồ án.

SV Indonesia sáng tạo không gian căn cứ vào sự phân tích khu đất với bối cảnh của thành phố.

Những đồ án của SV Ấn Độ sử dụng những ý tưởng bắt nguồn từ tinh thần và truyền thống cổ đại của Yoga cho sự sáng tạo không gian thiền.

Nhìn các đồ án của SV Myanmar thật thú vị, với sự thách thức thiết kế mới sáng tạo không gian trong đồ án kiến trúc của họ.

Trong Cuộc thi kiến trúc SV châu Á lần thứ nhất tổ chức ở Seoul, tất cả chúng tôi đã chia sẻ cảm xúc về kiến trúc châu Á đầy tiềm năng. Cuộc thi lần thứ hai nhấn mạnh thêm cảm xúc này. Những nét riêng của đồ án kiến trúc của từng quốc gia ngày càng rõ hơn với nhiều phát hiện mới. Chúng tôi đã phải xem xét cẩn thận, kiểm tra, và cân nhắc giải pháp được trình bày trong mỗi đồ án. Những đồ án của SV Nhật Bản, không gian được trình bày với sự tự do và trí tưởng tượng phong phú dựa trên sự hợp lý. Đó là những ý tưởng kiến trúc khá thuần khiết, tận dụng sự tương thích cấu trúc của kiến trúc và sự sáng tạo không gian trong ngữ cảnh đô thị. Ngược lại, đồ án kiến trúc của SV các nước Đông Nam Á căn cứ vào kiến trúc nhiệt đới, hiểu rõ giá trị của các yếu tố đối lưu không khí, che nắng, mảng xanh và thông gió liên quan đến khí hậu chính là mùa hè. Nhiều đồ án đề cao tính hiện thực và các vấn đề của cộng đồng cùng với hạ tầng, rác thải, thu nhập thấp, kẹt xe, ô nhiễm nguồn nước… và dùng những giải pháp kiến trúc giải quyết các vấn đề đô thị. Với những đồ án loại này, sự phân tích và quy hoạch từ quan điểm đô thị được nhấn mạnh, được so sánh với sự theo đuổi không gian kiến trúc độc đáo và riêng biệt. Các tác phẩm của SV Hàn Quốc và Trung Quốc thể hiện không gian kiến trúc mang tính lô-gích và chuyên nghiệp hơn là sử dụng khả năng sáng tạo tổ hợp không gian. SV dùng nhiều cách tiếp cận đa dạng bao phủ phạm vi rộng từ bối cảnh đô thị đến đặc trưng không gian.

Mặc dù cuộc thi kiến trúc này mới được tổ chức nhưng sự thu hút và mức độ ảnh hưởng đã khá rõ nét. SV tham dự cuộc thi được khích lệ và thúc đẩy một cách mạnh mẽ, đặc biệt họ có cơ hội tốt để xem xét đồ án của mình một cách khách quan. Họ chia sẻ những trải nghiệm trong cuộc thi và cổ vũ các SV khác.

Cuộc thi kiến trúc SV châu Á lần 3 sẽ được tổ chức ở Trung Quốc. Chúng tôi mong muốn đó sẽ thực sự trở thành sân chơi kiến trúc, nơi trao đổi văn hóa đích thực của khu vực châu Á. Chúng tôi cũng hy vọng Cuộc thi kiến trúc SV châu Á là nơi những SV tài năng và các thành viên hội đồng giám khảo gặp nhau, thảo luận, đánh giá đồ án kiến trúc đồng thời xem xét về đào tạo kiến trúc hiện đại ở châu Á.

Thông qua cuộc thi, điều mong chờ lớn lao chính là việc SV dự thi sẽ hăng hái tham gia kiến tạo môi trường văn hóa kiến trúc hiện đại châu Á, và kế đó là thành công trong định hướng kiến trúc toàn cầu.

LTS: GS.KTS YOUNGIL LEE là Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Atelier Because Lee, Giám đốc điều hành của City Brand Design, đồng thời là Phó Chủ tịch Viện Thiết kế kiến trúc Nhật Bản. Ông là Chủ tịch Ban Chấp hành – Ban Giám khảo Cuộc thi Kiến trúc sinh viên châu Á. Bài viết do GS.KTS YOUNGIL LEE giữ riêng cho TCKT. Trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

GS.KTS YOUNGIL LEE

Nguồn: tapchikientruc.com.vn