Các ngôi nhà trong làng đều sử dụng tường trình đất dày, giúp giữ ấm vào mùa đông và mát vào mùa hè. Bằng phương thức cho nhau vay ngày công lao động, dân làng chia thành các nhóm thợ tự giúp nhau xây nhà. Họ tận dụng vật liệu tại chỗ, vật liệu tái chế từ các nhà cũ – giảm đáng kể giá thành xây dựng. Các đơn vị nhà ở cơ bản có thể phát triển nối dài hoặc nâng mái – biến đổi từ gác xép thành tầng ngủ, tạo thành các không gian homestay, phục cụ thiết thực cho du lịch.
Được bao bọc bởi rừng già nguyên sinh và ruộng bậc thang tuyệt đẹp, Nậm Đăm là làng của người Dao áo dài tại xã Quản Bạ (Hà Giang). Cộng đồng làng đã phối hợp với tổ chức NGO Caritas (Thụy Sỹ) để chỉnh trang ngôi làng nhằm phát triển du lịch, tăng diện tích canh tác, cải thiện chất lượng cuộc sống, duy trì và phát huy bản sắc.
Công trình nổi bật giữa làng là Nhà cộng đồng kết hợp Homestay do KTS Hoàng Thúc Hào và các cộng sự Văn phòng 1+1>2 thiết kế.
Ý tưởng công trình thể hiện tinh thần đổi mới trên nền bản sắc địa phương. Nhà cộng đồng gồm 2 tầng với tường đất dày 80cm.
- Tầng 1 là bếp và sinh hoạt chung, trưng bày giới thiệu sản phẩm thủ công đồng thời, có 2 phòng ngủ của gia chủ.
- Tầng 2 có 3 phòng ngủ cho khách.
Khoảng thông tầng và hiên – ban công kết nối không gian linh hoạt, tăng khả năng chiếu sáng tự nhiên và thông gió đối lưu. Nhà có màu sắc, vật liệu thân thiện, vừa lạ vừa quen. Hệ mái vát gấp khúc cách tân tượng trưng cho cánh én hay nhịp điệu núi đồi (Chim én thường làm tổ dưới mái nhà người Dao, họ quan niệm chim én mang lại may mắn).
Công trình tiết kiệm năng lượng do sử dụng hệ ngói kép cách nhiệt, thu nước mưa tái sử dụng, kết cấu khung bê tông tường trình đất kết hợp vì kèo gỗ. Toàn bộ quá trình xây dựng thủ công, không gây tiếng ồn, hạn chế phát thải ra môi trường. Ngôi nhà được cộng đồng bản địa chung tay xây dựng với chi phí 30000$.
Đây là mô hình có khả năng góp phần chuyển đổi về kinh tế – xã hội, cải thiện chất lượng cuộc sống, gìn giữ và phát huy bản sắc. Tổng thế kiến trúc quy hoạch làng theo hướng bền vững, thân thiện môi trường, giảm thiểu tối đa vật liệu hóa thạch, sử dụng năng lượng tái tạo, nhân công tại chỗ, có thể rút kinh nghiệm nhân rộng ra các địa phương khác.
Thông tin dự án:
- Các KTS: Hoàng Thúc Hào, Nguyễn Duy Thanh, Lê Đình Hùng, Vũ Xuân Sơn, Trần Hồng Nam.
- Diện tích khu đất: 650m2
- Diện tích xây dựng: 160m2
- Tổng diện tích sàn: 290m2
- Tổ chức: Nhân dân thôn Nậm Đăm, NGO Caritas Thụy Sỹ, Văn phòng kiến trúc 1+1>2.
Thanh Thủy
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 10-2015)
