Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia đối mới và phát triển

Giải thưởng Kiến trúc Quốc gia (GTKTQG) do Thủ tướng Chính phủ giao cho Hội KTS Việt Nam, Bộ Xây dựng, Bộ Văn hoá Thể thao và Du lịch phối hợp tổ chức từ năm 1994 theo định kỳ 2 năm một lần đã trở thành giải thưởng cao quý nhằm tôn vinh các tác giả – tác phẩm kiến trúc xuất sắc trên toàn quốc. Năm 2014 sẽ là một năm đặc biệt, ghi dấu chặng đường 20 năm GTKTQG. Với tinh thần Đổi mới và Phát triển như định hướng hoạt động của giới KTS Việt Nam, Hội KTS Việt Nam đang phối hợp cùng Bộ Văn hóa Thể Thao và Du lịch, Bộ Xây dựng nỗ lực đổi mới toàn diện về nội dung, tổ chức để hoàn thiện hơn nữa Giải thưởng KTQG xứng tầm với hoạt động quy hoạch kiến trúc đang diễn ra sôi động trong nước và xu thế hội nhập khu vực và quốc tế. Tạp chí Kiến trúc đã có cuộc trao đổi với KTS Nguyễn Tấn Vạn – Chủ tịch Hội KTS Việt Nam về những kỳ vọng và nỗ lực trong công tác đổi mới nội dung và hình thức tổ chức Giải thưởng KTQG sắp tới.
Trân trọng giới thiệu với bạn đọc!

1
Lễ trao giải thưởng Kiến trúc Quốc gia 2012

Phóng viên (PV): Được biết, GT KTQG 2014 sẽ có nhiều đổi mới về nội dung và công tác tổ chức, Xin Ông chia sẻ cùng bạn đọc những vấn đề chính của GT KTQG năm 2014 sắp tới?

KTS Nguyễn Tấn Vạn: Qua 10 kỳ Giải thưởng, Hội đồng GTKTQG đã nhận được 1515 tác phẩm tham dự, đã trao 9 giải Nhất, 62 giải Nhì, 152 giải Ba, 183 giải Khuyến khích và Giải thưởng Hội đồng cho các tập thể và cá nhân tác giả – tác phẩm đoạt giải. Thành quả này là niềm tự hào, là sự ghi nhận tài năng cùng những nỗ lực chung của giới KTS đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Tuy nhiên, sau 2 thập kỷ đi vào cuộc sống, lực lượng KTS đã ngày một lớn mạnh. Các công trình kiến trúc ngày càng đa dạng và phong phú …đòi hỏi các tiêu chí và lựa chọn GTKTQG rất cần phải đổi mới cho phù hợp.

Tiếp nối những thông điệp nhất quán của GTKTQG, đó là hướng đến một nền kiến trúc xanh, hiện đại và giàu giá trị nhân văn, GTKTQG 2014 mong muốn ngày càng tạo nên những chuyển biến trong nhận thức xã hội, giúp mọi người hiểu rõ hơn về vai trò, chức năng của kiến trúc, về bản chất văn hóa và tính xã hội sâu sắc của kiến trúc trong đời sống con người. Giải thưởng sẽ là sự ghi nhận trân trọng nhất nhằm động viên, khích lệ tư duy sáng tạo và trách nhiệm xã hội của các thế hệ KTS Việt Nam.

2

3

GTKTQG 2014 sẽ nỗ lực tạo nên một sân chơi khuyến khích mọi thể loại công trình không kể quy mô lớn nhỏ có giá trị nhân văn, nghệ thuật…đều được tham gia chấm chọn và được so sánh một cách công bằng. Giải thưởng sẽ chú trọng phát hiện những tác giả, tác phẩm và giới thiệu, đề cử từ các địa phương và Hội cơ sở… Cơ cấu giải thưởng dựa trên kinh nghiệm quốc tế và giải thưởng KTS Arcasia nhằm tiếp cận với xu hướng hòa nhập quốc tế của đất nước, đáp ứng nhiều lĩnh vực ngành nghề của KTS và phát huy, khuyến khích tối đa hoạt động của KTS địa phương. Đặc biệt, Giải thưởng sẽ chú trọng đến thể loại công trình nhà ở nông thôn, quy hoạch nông thôn mới…nhằm tôn vinh những ý tưởng tốt đẹp giải quyết các vấn đề dân sinh, xã hội tại nông thôn trong bối cảnh đô thị hóa, để hướng đến sự phát triển bền vững. Riêng thể loại nhà ở cũng được phân loại, xem xét, và tạo nên một sân chơi công bằng cho các công trình nhà ở tái định cư, nhà ở cho người thu nhập thấp…cũng được đánh giá, phân tích và bình chọn. GTKTQG năm nay sẽ trao Giải thưởng Lớn cho công trình Kiến trúc, đồ án quy hoạch hoặc ấn phẩm kiến trúc xuất sắc nhất. Ngoài ra còn có các giải thưởng của Hội đồng giải thưởng dành cho công trình được bình chọn và giải thưởng dành cho KTS trẻ, tập thể tham gia tích cực vào kỳ giả thưởng ở mỗi thể loại Công trình. Bên cạnh đó nằm trong hệ thống giải thưởng của Hội còn có Giải thành tựu KTQG nhằm vinh danh KTS tiêu biểu theo mỗi kỳ 5 năm, tôn vinh những KTS đóng góp đáng kể cho nền kiến trúc nước nhà thông qua các công trình kiến trúc xuất sắc trong sự nghiệp hành nghề (Đạt GTKTQG Nhất, nhìn qua 2 kỳ; Đạt nhiều giải thưởng quốc tế và quốc gia khác, được giới KTS, Hội đồng lựa chọn…).

Điểm đổi mới mà ban tổ chức đặc biệt chú trọng, đó là nâng cao năng lực và chất lượng của Hội đồng GTKTQG, Hội đồng sẽ gồm các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực quy hoạch – kiến trúc, không chỉ có năng lực chuyên môn, mà còn công tâm, có uy tín, có trách nhiệm để làm việc xuyên suốt trong quá trình chấm Giải thưởng. Thành viên Hội đồng sẽ được mở rộng có thể gồm cả chuyên gia nước ngoài, các nhà văn hóa, và thậm chí các nhà báo phụ trách lĩnh vực quy hoạch – kiến trúc đại diện cho dư luận xã hội…Hội đồng sẽ làm việc tập trung, tuy nhiên, sẽ có sự phối kết hợp với các chuyên gia chuyên sâu từng lĩnh vực để tham khảo ý kiến trong quá trình nhận xét, đánh giá của Hội đồng.

Có thể nói, Công cuộc tìm tòi sáng tạo và đổi mới luôn luôn đi cùng với những khó khăn, thách thức và trách nhiệm xã hội, đòi hỏi mỗi KTS không ngừng lao động sáng tạo, thử nghiệm. Hy vọng rằng, qua những đổi mới và cố gắng, GTKTQG sẽ thực sự trở thành một giải thưởng danh giá, hàn lâm và uy tín về nghề kiến trúc không chỉ trong nước mà còn sánh vai các giải thưởng kiến trúc uy tín khác trong khu vực và quốc tế.

Chúng ta cũng kỳ vọng, GTKTQG sẽ đi vào đời sống, động viên, khích lệ hơn nữa tư duy sáng tạo và trách nhiệm xã hội của các thế hệ KTS Việt Nam. Vì vậy, bên cạnh đổi mới về nội dung, Ban tổ chức còn mong muốn Lễ trao GTKTQG sẽ được kết hợp cùng Fesival Kiến trúc toàn quốc để trở thành ngày hội thật sự của giới KTS Việt Nam. Trong không khí vui mừng của ngày gặp mặt KTS cả nước sẽ là những cuộc giao lưu, triển lãm giới thiệu Giải thưởng… để từ đó, các vấn đề về nghề nghiệp sẽ được trao đổi, thảo luận, các khó khăn được bàn thảo đề cùng tìm hướng giải quyết… Từ đó, ngày hội của giới KTS sẽ tạo nên được sự đồng thuận để giới KTS ngày càng lớn mạnh và phát triển. Qua GTKTQG góp phần định hướng nhận thức của cộng đồng về giá trị nghệ thuật kiến trúc trong quá trình thực hiện Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa, khắc phục sự trì trệ trong đánh giá nghiên cứu Kiến trúc.

PV: GTKTQG 2014 được đề xuất đổi mới trong bối cảnh Hội KTS Việt Nam đang tiến tới Đại hội IX Hội KTS Việt Nam. Ông có thể cho biết một số công tác trọng tâm chuẩn bị cho Đại hội KTS Việt Nam trong thời gian tới?

KTS Nguyễn Tấn Vạn: Năm 2014 là năm bản lề để tiến tới Đại hội IX Hội KTS Việt Nam. Bên cạnh việc kiện toàn công tác tổ chức để các chi hội địa phương tiến hành Đại hội trong năm tới, Hội KTS Việt Nam còn đang nỗ lực phối hợp với các Bộ, Ngành hoàn thiện Dự thảo “Luật hành nghề Kiến trúc sư” để trình Thủ tướng Chính phủ và Quốc hội. Chặng đường để Quốc hội xem xét về phê duyệt Bộ Luật dành cho giới KTS sẽ còn dài và nhiều khó khăn. Song bằng tư duy luôn luôn đổi mới để phát triển, Hội KTS rất mong được thể hiện trách nhiệm và quyền lợi sáng tạo hành nghề, đóng góp hữu ích cho xã hội và đất nước.
Trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, ảnh hưởng nhiều đến điều kiện hành nghề của giới KTS, rất mong toàn thể anh chị em KTS Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, nâng cao tinh thần trách nhiệm xã hội, tích cực đổi mới và sáng tạo hơn nữa trong lao động nghệ thuật để sáng tác ra những công trình kiến trúc đẹp, hướng tới một nền kiến trúc xanh, hiện đại và giàu bản sắc!p

PV: Trân trọng cảm ơn Ông về cuộc trao đổi này !
Thanh Hương (thực hiện)