Vũng Tàu – Một thành phố đang chuyển mình

Hiện nay, Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu (BR – VT) có khoảng một triệu dân, riêng thành phố Vũng Tàu có khoảng hơn 300,000 dân đang sinh sống. Mức dân số này đã và đang đạt đến ngưỡng dân số cần thiết để tự phát triển kinh tế. Vì thế, chiến lược phát triển của BR – VT nên tập trung vào việc củng cố thành tựu phát triển kinh tế dựa trên khai thác các tiềm năng, thế mạnh, không ngừng phát triển và thu hút các ngành công nghiệp và dịch vụ có liên quan, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển các cụm công nghiệp, dịch vụ, du lịch và cảng biển…
Chính vì vậy, UBND tỉnh phải dựa trên phương pháp quy hoạch chiến lược tổng thể cho phát triển kinh tế – xã hội và quy hoạch xây dựng, nhằm đánh giá những thế mạnh mà tỉnh đang có, cũng như hạn chế những nhược điểm, dựa vào đó đề ra những giải pháp phát triển bền vững. Nói cách khác, thông qua việc nhận diện thực trạng các khó khăn và thực hiện chương trình cải tổ để giải quyết tận gốc những vấn đề mà bài toán phát triển đang ráo riết đặt ra cho đô thị trên địa bàn tỉnh BR – VT…

Những tiềm năng và thế mạnh của tỉnh BR – VT:
– Một ngành công nghiệp vững chắc, bao gồm hoạt động dầu khí và ngành công nghiệp dịch vụ khí đốt tự nhiên, ngành công nghiệp hóa dầu và điện;
– Vị trí gần các cảng biển quốc tế hiện đại;
– Vị trí gần sân bay quốc tế mới Long Thành;
– Có đất thích hợp để phát triển đô thị bao gồm phát triển các bất động sản công nghiệp;
– Các tiềm năng, thế mạnh liên quan đến du lịch như là thị xã Vũng Tàu xưa, Côn Đảo, khu bờ biển Long Hải – Hồ Tràm – Hồ Cốc, khu Bãi Sau và nhiều khu vực khác;
– Hệ thống đường xá được quy hoạch tốt, có các đại lộ rộng lớn thích hợp cho quản lý giao thông hiệu quả;
– Không gian xanh được quy hoạch đẹp (cả về mặt nhân tạo hoặc tự nhiên) tạo nên cảnh quan đô thị hấp dẫn cho du khách;
– Giao thông kết nối với thành phố Hồ Chí Minh bằng đường thủy và đường cao tốc sẽ được cải thiện trong thời gian sắp tới khi đường cao tốc TPHCM – Long Thành – Dầu Giây hoàn tất;
– Trung tâm thị xã Vũng Tàu hấp dẫn bởi những kiến trúc thuộc địa cũ và khu vực Bãi Trước;
Trong khi đó, những hạn chế lại khó mô tả khi các khảo sát chi tiết chưa được thực hiện. Tuy vậy,  vẫn có thể nhận thấy, đó là: những vấn đề liên quan đến môi trường và nhu cầu nâng cấp các dịch vụ đô thị. Qua những thông tin quan sát được thì chất lượng nước ở khu dọc bờ biển cần phải được cải thiện, đặc biệt đối với Vũng Tàu – vì Vũng Tàu được xem như là khu nghỉ dưỡng và giải trí quan trọng. Tuy nhiên, những cải thiện cần thiết đối với chất lượng nước lại đòi hỏi phải cải tạo hệ thống thoát nước đô thị.
Như vậy, Vũng Tàu phải tập trung vào các nghiên cứu chi tiết để đề xuất các kế hoạch và chương trình hành động, liên kết với việc điều chỉnh quy hoạch phát triển kinh tế xã hội và quy hoạch không gian của tỉnh và của thành phố Vũng Tàu. Tất cả đều phải nhắm vào mục tiêu: tạo ra sức hút đầu tư cho Vũng Tàu.  Mô hình đô thị mà Vũng Tàu nên học tập là Singapore, dù rằng tỷ lệ, quy mô khác nhau nhưng có các yếu tố cơ bản giống nhau, có nhiều giải pháp của Singapore có thể áp dụng cho Vũng Tàu.  Những tấm ảnh trình bày trong bài viết này được chụp ở Singapore với mục đích minh họa cho kết quả có thể đạt được qua việc tập trung quy hoạch chiến lược, tạo ra những không gian cho người đi bộ với thiết kế cảnh quan đô thị xanh.

Đường Orchard, Singapore

Đảo Sentosa, Singapore 

Kampong Glam, Singapore

Để có thể tiến hành nghiên cứu và đề ra giải pháp cho Vũng Tàu, cần phải thực hiện những bước sau:
1. Thông tin GIS về sử dụng đất đô thị bền vững cho tỉnh cũng như cho các khu vực đô thị chính của thành phố Vũng Tàu, thị xã Bà Rịa và các khu vực đô thị dọc theo quốc lộ 51, các cảng biển quốc tế và những khu vực xung quanh. Nghiên cứu này phải đánh giá được tính bền vững của các đơn vị đất theo hình thái chuẩn cho phát triển đô thị, có xem xét đến các khó khăn về địa lý và các cơ hội, cũng như tính dễ bị tổn thương trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các thiên tai có thể xảy ra.
2. Nghiên cứu cơ hội đầu tư, xem xét tiềm năng kinh tế và hướng phát triển của đô thị trong tỉnh cũng như khu kinh tế trọng điểm phía Nam. Nghiên cứu này sẽ bao gồm các thông tin về những dự báo phát triển dân số của tỉnh, bao gồm lực lượng lao động tiềm năng, nhận biết các cơ hội đầu tư từ những lợi thế hiện tại của thành phố và của tỉnh, đặc biệt là các đặc điểm thu hút các nhà đầu tư tiềm năng.
3. Chiến lược Đầu tư Du lịch sẽ có các thông tin đánh giá chất lượng và độ hấp dẫn của tỉnh đối với khách du lịch trong nước và quốc tế, thông tin về các tài sản có tiềm năng thu hút đầu tư, mô tả loại hình phát triển du lịch có thể giúp đạt được kết quả tốt nhất, thông tin chi tiết về từng địa điểm có tiềm năng thu hút du lịch, chẳng hạn như định nghĩa cụ thể và các qui định cần có cho từng điểm thu hút du lịch dựa trên phân khúc thị trường.
4. Thông tin Phân tích Cảnh quan Đô thị cho thành phố Vũng Tàu: đánh giá các đặc điểm đô thị hiện hữu, nhấn mạnh việc bảo vệ và củng cố các tài sản nhân tạo và thiên nhiên, giải quyết các khiếm khuyết để tạo ra hình tượng một Vũng Tàu xanh sạch và hiện đại.  Kết quả phân tích sẽ được tổng hợp thành kế hoạch hành động cải thiện đô thị, chẳng hạn như:  kế hoạch cải tạo cảnh quan cho từng khu vực, các kế hoạch xây dựng cảnh quan dành cho người đi bộ, những hướng dẫn cụ thể kiểm soát hình thái và độ cao của công trình kiến trúc, đảm bảo hình tượng xanh và sạch của thành phố và sau cùng là các kế hoạch phát triển cảnh quan cho hệ thống giao thông và các khu vực công cộng… tạo ra điểm nhấn cảnh quan cho thành phố
5. Thông tin nghiên cứu giao thông cần có để xem xét lại hệ thống đường hiện hữu và hệ thống đường đề xuất cho các khu vực phát triển đô thị. Dựa vào đó đề xuất các cải tiến cần thiết và mô tả chi tiết kế hoạch giao thông sử dụng hệ thống đi lại nhanh bằng xe buýt (Bus Rapid Transit – BRT), hệ thống này có thể sử dụng cho các khu vực phát triển đô thị. Thông tin từ nghiên cứu về giao thông cũng phải đưa ra các yêu cầu về khu vực đậu xe ô tô trong các khu vực thương mại và khu vực mua sắm
Việt Nam sẽ không thể tránh khỏi khủng hoảng kinh tế đang lan rộng ở các nước phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, nhu cầu tìm kiếm cơ hội đầu tư tốt luôn hiện diện. Tôi cho rằng đây là thời điểm thích hợp cho tỉnh BR – VT quảng bá là một điểm đến có đẳng cấp thế giới về đầu tư thương mại, công nghiệp và du lịch. Chiến lược phát triển kinh tế và kế hoạch phát triển môi trường dựa vào quy hoạch đô thị được nghiên cứu kỹ lưỡng sẽ tích cực đóng góp tạo sự thu hút cho Vũng Tàu trở thành một điểm đầu tư bền vững trong tương lai.

KTS Lawrie Wilson
Hansen Partnership Pty Ltd