Italia và Việt Nam – Tình hữu nghị giữa các kiến trúc sư

Ngày 12-11-2010, tại Hà Nội, Đại sứ quán Italia tại Việt Nam đã tổ chức lễ ra mắt chính thức cuốn “Italia, Cổ kính, thanh bình và thơ mộng”, cuốn sách hướng dẫn du lịch về Italia lần đầu tiên được xuất bản bằng tiếng Việt (NXB Thế Giới). Việc xuất bản “Italia cổ kính, thanh bình và thơ mộng” ghi dấu thời điểm mối quan hệ Italia – Việt Nam được tăng cường mạnh mẽ, đặc biệt là sau cuộc thăm chính thức của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết vào tháng 12-2009. Cuốn sách giới thiệu cho công chúng Việt Nam những thắng cảnh chính, các tuyến dành cho thời trang, mua sắm, thể thao và ẩm thực… khiến Italia trở thành một điểm du lịch hấp dẫn nhất trên thế giới, đồng thời đáp ứng mong muốn của du khách Việt Nam, giúp họ gần gũi hơn với phong cách sống và văn hóa Italia.
Độc giả của cuốn sách có thể tới thăm Italia sẽ nhận thấy vai trò quan trọng của các di sản kiến trúc và nghệ thuật của Italia. Sự quan tâm về kiến trúc và bảo tồn chưa bao giờ được quan tâm đặc biệt tại Việt Nam như lúc này, khi quá trình toàn cầu hóa và tăng trưởng kinh tế có nguy cơ làm tổn hại đến bản sắc và di sản văn hóa của Hà Nội. Để giúp cho việc bảo tồn trung tâm phố cổ Hà Nội, Đại sứ quán Italia tại Việt Nam đã tạo điều kiện cho việc hợp tác giữa các KTS Italia và KTS Việt Nam, đồng thời luôn có các cuộc trao đổi, bàn bạc với lãnh đạo của Ban Quản lý Phố cổ Hà Nội.
Trong năm 2010 đã diễn ra một chuỗi các cuộc hội thảo với chủ đề về thành phố bền vững, trong đó các chuyên gia Italia và Việt Nam đã đưa ra các kinh nghiệm về tương lai của các trung tâm đô thị, đặc  biệt về lĩnh vực trùng tu bền vững các khu phố cổ. Về lĩnh vực này Italia là một trong những nước có kinh nghiệm nhất trên thế giới. Có thể lấy một ví dụ điển hình mà chắc chắn Việt Nam có thể quan tâm đến là trường hợp khu phố cổ của thành phố Genova, thành phố có mối quan hệ hữu nghị  lịch sử với Việt Nam, vì chuyến tàu cứu trợ đầu tiên cho nhân dân Việt Nam, phản đối chiến tranh của quân xâm lược Mỹ đã khởi hành từ Genova. KTS Giorgio Parodi, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Genova, trong cuộc hội thảo tại Hà Nội đã giới thiệu với công chúng Việt Nam một vài đặc tính cơ bản về trùng tu, làm hồi sinh trung tâm phố cổ Genova và được công nhận là di sản UNESCO.
Sáng kiến hợp tác được khởi nguồn từ Hội Kiến trúc sư Genova, đã dẫn đến việc ký kết một văn bản ghi nhớ vào tháng 10 năm 2010 giữa Hội Kiến trúc sư Việt Nam và Hội Kiến trúc sư Genova. Đây là một thỏa thuận quan trọng, vì Italia chiếm 10% kiến trúc sư của toàn thế giới, 30% toàn châu Âu và đã biết bảo tồn di sản kiến trúc từ hàng nghìn năm. Văn bản ghi nhớ giúp tăng cường tình hữu nghị giữa Genova và Hà Nội, xác định các dự án mới cho việc bảo tồn khu phố cổ Hà Nội. Kinh nghiệm dày dặn của các kiến trúc sư Genova trong lĩnh vực này là hết sức quý báu để làm tăng tính chuyên môn của các đồng nghiệp Việt Nam và cho phép trao đổi kinh nghiệm trên lĩnh vực văn hóa, đô thị, kiến trúc và môi trường.
Những kinh nghiệm quý báu của Italia trong lĩnh vực kiến trúc không dừng lại ở việc trùng tu các khu phố cổ mà còn ở cả kiến trúc đương đại. Các KTS Italia luôn quan tâm đến Việt Nam, thể hiện qua dự án Thăng Long Opera của KTS Renzo Piano – một trong những KTS đương đại nổi tiếng bậc thầy thế giới người Italia. Đây là một dự án chưa từng có tiền lệ vì cho tới giờ Renzo Piano chưa bao giờ làm việc tại châu Á trừ Nhật Bản, nơi ông thực hiện dự án sân bay Osaka mà cả thế giới đều biết đến. Đây là minh chứng quan trọng rằng Việt Nam đang dần tiến đến một trình độ kiến trúc của thế giới, việc KTS nổi tiếng như Renzo Piano chọn Việt Nam để làm việc hẳn phải là một lý do khiến tất cả người Việt Nam phải tự hào.
Tôi tin rằng Nhà Hát nổi trên mặt nước mà Renzo Piano đã thiết kế cho Hà Nội sẽ không chỉ là một công trình đẹp nhất Hà Nội, thu hút khách du lịch trên toàn thế giới mà còn là biểu tượng của tình hữu nghị giữa dân tộc Italia và dân tộc Việt Nam.
Cesare Bieller, Phụ trách Phòng Văn hóa Đại sứ quán Italia tại Việt Nam