Trường Đại học (ĐH) Đông Đô thành lập năm 1994. Đây là trường ĐH ngoài công lập đầu tiên ở Việt Nam được phép đào tạo đa ngành.
Cùng năm đó, TS.KTS Phạm Đình Việt cùng các cộng sự đề xuất đào tạo thêm ngành Kiến trúc và được Ban lãnh đạo nhà trường nhất trí. Nhưng do vấn đề về thủ tục hành chính nên phần đào tạo kiến trúc nằm ở Khoa Môi trường. Sau một thời gian khi hoàn tất thủ tục, Khoa đã được thành lập năm 1995 và lấy ngày 27/04 làm ngày kỷ niệm thành lập khoa, đây cũng là Ngày Kiến trúc Việt Nam. Việc này không phải sự trùng lặp ngẫu nhiên mà có ý sâu sắc, vì khi đề xuất đào tạo KTS đã nhận được sự ủng hộ và giúp đỡ nhiều mặt của Ban lãnh đạo Hội KTS Việt Nam – Lúc đó, KTS Nguyễn Trực Luyện là Chủ tịch Hội, các Phó Chủ tịch là các KTS: Cao Xuân Hưởng, Nguyễn Thúc Hoàng.
Khóa đầu tiên tuyển sinh năm 1995 với 80 sinh viên. Qua 30 năm đã có 23 khóa SV ra trường với tổng số 2.300 SV đã nhận bằng tốt nghiệp KTS. Với một chương trình đào tạo hợp lý về kiến thức chuyên môn và kiến thức xã hội, đa số SV khi ra trường dễ dàng bắt nhịp với công việc và hiện đang làm việc trên khắp mọi miền của đất nước, trong đó không ít em đã khẳng định được mình trong nghề và xã hội.
Phương châm đào tạo của khoa là để SV có nhiều cơ hội bộc lộ khả năng tư duy của mình nhiều nhất với sự chủ động, tự tin và chia sẻ. Một trong những điểm thể hiện rõ phương châm này là đồ án về Bảo tồn Di sản Kiến trúc – Đô thị – Điểm dân cư. Có lẽ đây là cơ sở đào tạo đầu tiên đưa vào chương trình đào tạo cho SV với mức độ một đồ án lớn, áp dụng cho SV năm thứ 4. SV được làm theo nhóm, trong nhóm chia đều nội dung để mọi người cùng có trách nhiệm tham gia từ khâu khảo sát, đo đạc, vẽ ghi, chụp ảnh, bàn bạc thảo luận để xây dựng phương án và chia đều nội dung để mọi thành viện của nhóm cũng được trình bày, sau đó các bạn trong nhóm bổ sung và trao đổi thảo luận mở giũa các nhóm cùng với giáo viên để đưa ra đánh giá cuối cùng bằng các điểm cụ thể. Như vậy, SV sẽ học tập được nhiều kỹ trong quá trình làm bài và bảo vệ đồ án.
Tuy số lượng SV không nhiều như một số cơ sở đào tạo khác nhưng các em đã tự tin, mạnh dạn tham gia các hoạt động nghiên cứu khoa học, các cuộc thi quốc tế, Giải thưởng Loa thành, giải thưởng quy hoạch dành cho các đồ án tốt nghiệp xuất sắc và đã dành được nhiều kết quả cao.
Trong công tác nghiên cứu khoa học
Đối với giảng viên: Các giảng viên cơ hữu và giảng viên thỉnh giảng đã xây dựng các chương trình giảng dạy cho hầu hết các môn học; tham gia biên soạn giáo trình; hướng dẫn sinh viên trong công tác nghiên cứu khoa học…;
Sinh viên Khoa kiến trúc Đại học Đông Đô đã đạt được những giải thưởng cao quý như:
- Giải Nhì Vifotec dành cho sinh viên nghiên cứu khoa học (2006)
- Giải Nhì dành cho sinh viên nghiên cứu khoa học cấp Bộ (2006)
Các cuộc thi quốc tế:
- Giải Nhất: Cuộc thi ảnh quốc tế SWPA 2013 (Sony World Photography Award),
Các giải thưởng của Hội KTS Việt Nam, Hội Quy hoạch và phát triển đô thị Việt Nam:
- Giải thưởng Loa thành, sinh viên kiến trúc Đông Đô đã đạt được các thành tích cụ thể là:
Giải Khuyến khích năm 2000; giải Nhì năm 2001; giải Ba, giải Khuyến khích năm 2002; giải Ba, giải Khuyến khích năm 2003; giải Ba, giải Khuyến khích năm 2004; giải Ba năm 2005; giải Khuyến khích năm 2008; giải Khuyến khích năm 2009; giải Ba năm 2010; giải Khuyến khích năm 2011; giải Khuyến khích năm 2012; giải Ba năm 2013. - Về giải thưởng Đồ án quy hoạch xuất sắc, sinh viên kiến trúc Đông Đô đã đạt giải các năm 2003, 2005, 2011, 2012.
Tại các kỳ Festival sinh viến trúc toàn quốc, sinh viên Kiến trúc Đông Đô luôn dành được nhiều thành tích cao. Đặc biệt năm 2006, được sự nhất trí của nhà trường, Khoa đã tổ chức thành công Festival SV Kiến trúc lần thứ 5 do Hội KTS Việt Nam bảo trợ một cách độc đáo, để lại dấu ấn trong sinh viên và giáo viên. Với chủ đề “Trở về làng quê, truyền thống và đổi mới” với chương trình ấn tượng: Xuất phát từ Nhà Văn hóa học sinh sinh viên Hà Nội (hồ Thuyền Quang ) lên Ba Vì lửa trại – Sang Đồng Kỵ, Bắc Ninh, nghe giới thiệu làng nghề truyền thống – Tới Hạ Long mở Hội – Quay về Hà Nội chia tay lưu luyến.
Ngoài công tác chuyên môn giảng dạy, năm 2014, Chi hội KTS ĐH Đông Đô được thành lập với 14 hội viên, chủ yếu là các giảng viên cơ hữu và thỉnh giảng chưa sinh hoạt ở Hội cơ sở nào. Hội đã góp phần kết nối với Hội trung ương và các Hội bạn. Chính sự kết nối này đã giúp Khoa rất nhiều trong việc mời các KTS có kinh nghiệm tham gia giảng dạy, làm chương trình đào tạo thêm phong phú và SV nhận thêm những kiến thức thực tế từ các giảng viên này. Hiện nay, chi hội đã có tới 23 hội viên trong đó nhiều em là cưu sinh viện của Khoa đang làm việc ở một số công ty tư vấn nhưng chưa có hội cơ sở. Nay các em đã trở về mái nhà xưa. Đây sẽ là lực lượng giảng viên thỉnh giảng tiềm năng, sẽ kế tiếp bước những bậc đàn anh hay cha, chú sẽ lui về tuyến sau.
Với đội ngũ giáo viên cơ hữu và thỉnh giảng uy tín, năm 2018, nhà trường được phép mở đào tạo bậc cao học Kiến trúc và đã mở khóa đầu tiên với 17 học viên. Năm 2020, các học viên này đã hoàn thành chương trình và bảo vệ thành công luận văn thạc sĩ ngành kiến trúc, chính thức nhận bằng năm 2021, trong đó có 6 luận văn về lĩnh vực bảo tồn di sản.
Với những khó khăn về việc tuyển sinh của các cơ sở đào tạo KTS ngoài công lập, khoa có chủ trương: Dù ít SV nhưng tinh – Bằng việc đổi mới chương trình đào tạo, phương thức học tập cũng như cơ sở vật chất để SV nhận được những kiến thức cơ bản nhưng mới mẻ một cách chủ động, dễ dàng phát huy được khả năng của bản thân để sau khi ra trường có thể hòa nhập nhanh với môi trường làm việc một cách thuận lợi.
Cuối tháng 4/2025, Khoa Kiến trúc – ĐH Đông Đô sẽ tổ chức gặp mặt các Thầy Cô và các thế hệ SV để kỷ niệm ngày thành lập khoa 27/ 4. Đây không chỉ là ngày gặp gỡ, ôn lại những kỷ niệm mà là dịp nhận được các ý kiến đóng góp để xây dựng Khoa tiếp tục phát triển.
Hiện nay, nhà trường đang có một khóa cao học ngành kiến trúc được các giảng viên là GS. PGS và TS lên lớp theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.
Qua năm tháng, Trường ĐH Đông Đô đã vượt qua những khó khăn, duy trì và phát triển, trong đó có Khoa Kiến trúc.
Nhìn lại quá trình, Khoa vẫn luôn tự hào thuộc top những cơ sở ngoài công lập đầu tiên ở Việt Nam đào tạo KTS, Thạc sĩ Kiến trúc và đăng cai tổ chức Festival SV Kiến trúc toàn quốc.
Trúc Linh
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 03-2025)
