Cải tạo thích ứng nhà máy bóng đèn phích nước Rạng Đông - Giải Nhì Loa Thành 2023

Tên đồ án: Cải tạo thích ứng nhà máy bóng đèn phích nước Rạng Đông
Giải thưởng: Giải Nhì Loa thành 2023
SVTH: Phùng Huy Việt
GVHD: Ths. KTS Phạm Trung Hiếu
Trường: ĐH Kiến trúc Hà Nội

Nhà máy Bóng đèn Phích nước Rạng Đông được khởi công xây dựng từ năm 1958, là một trong 13 nhà máy đầu tiên được thành lập theo quyết định của Chính phủ, đặt nền móng cho nền công nghiệp Việt Nam thời kỳ đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội. Giá trị của các công trình công nghiệp được xây dựng vào đầu thế kỷ 20 thể hiện ở tính cộng sinh giữa cấu trúc và kiến trúc. Các công trình này lúc khởi đầu là nơi chứa đựng khát vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn. Ngay từ cuối những năm 70, thế giới đã dần chú ý đến ý nghĩa lịch sử của công trình công nghiệp, sự tồn tại của các nhà máy đứng trên bờ vực của sự lỗi thời và lạc hậu. Đó thực sự là vấn đề nan giải đang đặt ra tại rất nhiều thành phố trên thế giới. Các khu đất từng là cơ sở công nghiệp đều có mức độ nhiễm nhất định.

Việc chuyển đổi ngay những khu đất đó thành công trình dân dụng,các khu đô thị như ở Hà Nội mà chưa có đánh giá tác động môi trường kỹ lưỡng trong thời gian dài có thể tiềm ẩn những rủi ro về ô nhiễm đất, nước và không khí cho con người trong tương lai. Cần có báo cáo đánh giá tác động môi trường theo những tiêu chuẩn khắt khe trước khi đề xuất các mô hình chuyển đổi-dù ở mô hình nào: bảo tồn,cải tạo thích ứng hay chuyển đổi hoàn toàn.

Ở Hà Nội, vụ hỏa hoạn tại nhà xưởng Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, phường Hạ Đình vào tháng 8/2019 đưa mối lo ngại về tình trạng ô nhiễm môi trường lên đến đỉnh điểm. Những nhà xưởng này đã gây ô nhiễm trong quá trình hoạt động và khi có sự cố thì hậu quả không thể kiểm soát.

Đáp lại thách thức này trong trường hợp nhà máy Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, đồ án đề xuất đưa ra một mô hình đa chức năng: cải tạo vùng đất ô nhiễm, gìn giữ và phát huy một số cấu trúc sẵn có, xây mới các hạng mục công trình nghiên cứu về môi trường đô thị…làm chất xúc tác cho sự phát triển của khu vực xung quanh. Đồ án xác lập 03 vùng không gian áp dụng tương ứng đặc điểm hiện trạng với các chức năng: Tái tạo, Tái sử dụng và Tái thiết. Các chức năng thích ứng trong đồ hướng tới các nhu cầu mà đô thị Hà Nội đang bỏ quên hoặc thiếu thốn: Cải tạo môi trường sau khi di dời cơ sở công nghiệp, tái tạo không gian xanh, không gian công, và không gian nghiên cứu chuyên sâu về Môi trường đô thị.