Trung tâm bảo tồn và phát triển di sản văn hóa Ví Giặm - Giải Khuyến Khích Loa Thành 2023

Tên đồ án: Trung tâm bảo tồn và phát triển di sản văn hóa Ví Giặm
Giải thưởng: Giải Khuyến khích Loa thành 2023
SVTH: Nguyễn Thành Vinh
GVHD: TS. KTS Trần Nhật Khôi
Trường: ĐH Kiến trúc Hà Nội

Ví giặm là thể loại âm nhạc trình diễn dân gian phổ biến của người Nghệ – Tĩnh. Cũng như các thể loại âm nhạc dân gian khác, dân ca ví giặm bắt nguồn từ lao động và cuộc sống thường nhật. Dân ca ví giặm phản ảnh một các sâu sắc cuộc sống con người nơi mảnh đất miền Trung này. Người ta có thể hát những câu ví để quên đi những mệt nhọc lao động, cũng như những câu giặm để ngỏ lời thương nhau của đôi trai gái. Mặc dù năm 2014, được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại. Tuy nhiên với sự du nhập văn hóa hiện đại nên vị trí của dân ca ví giặm trong đời sống cộng đồng ngày càng thay đổi theo xu hướng giảm về mức độ và tầm ảnh hưởng của nó. Ví dặm đang xa rời với các giá trị truyền thống cùng với sự phát triển của xã hội các đình, đền, chùa bị hủy hoại phần lớn. Rung lên một hồi chuông mai một của ví dặm. NSND Anh Thơ đã từng nói răng “Ví giặm đang chết dần trên chính mảnh đất sinh ra nó”.

Bối cảnh Nghệ An, Hà tĩnh đang chủ trương đẩy mạnh du lịch và Ví giặm là một sản phẩm du lịch đặc trưng riêng. Tuy nhiên chưa có hạng mục công trình bảo tồn và phát huy dân ca ví giặm Nghệ Tĩnh mà chỉ đan cài vào các công trình văn hóa quy mô nhỏ lẻ, nên cần một công trình tương xứng với giá trị mà nó mang lại. Vậy để bảo tồn làn điệu dân ca ví giặm thì quan trọng nhất là bảo tồn được không gian diễn xướng đa dạng của nó. Tác giả đề xuất một không gian văn hoá để tổ chức những hoạt động biểu diễn, trưng bày, trải nghiệm, nghiên cứu về ví giặm, sinh hoạt dân ca kết hợp lễ hội truyền thống, đào tạo hướng nghiệp, Quảng bá kết hợp du lịch sông Lam, kết nối cộng đồng – lưu giữ văn hóa truyền thống.

Dành cho Người sử dụng chính ở đây là, Các nghệ sĩ, Nhà nghiên cứu tham gia phát triển bộ môn dân ca ví giặm, Khách du lịch tham gia các không gian sáng tạo, trải nghiệm cũng như biểu diễn nghệ thuật. Doanh nghiệp với những hoạt động không gian sáng tạo, nghiên cứu khởi nghiệp Vậy để đáp ứng và phục vụ bảo tồn dân ca ví dặm thì em đề xuất Công trình sẽ có khối biểu diễn sự kiện, khối câu lạc bộ và khối hành chính, nghiên cứu để phục vụ hoạt động bảo tồn và phát triển ví giặm.

Nằm 2 bên bờ sông bãi bồi này chính là địa phận tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Khu đất lựa chọn có diện tích 25.000 m2 trên khu vực đất bãi bồi sông Lam. Thuộc địa phận tỉnh Hà Tĩnh. Đây là một khu đất có thể dễ dàng nhìn thấy từ dọc bên kia bờ sông, có mặt tiếp giáp với sông lớn. Nằm trong khu vực có nhiều địa điểm quan trọng về văn hóa xã hội của 2 tỉnh nên việc xuất hiện một công trình văn hóa có tính biểu tượng sẽ tác động lớn đến khu vực lân cận, thúc đẩy du lịch nâng tầm giá trị quan trọng của công trình.

Ý tưởng hình khối đề xuất tuyến trải nghiệm tham quan của công trình tương tác với đường nét mềm mại của dòng sông Lam kết nối 2 hướng tiếp cận đường bộ và đường thuỷ đến công trình. Để phát triển du lịch biểu diễn ví giặm trên sông Lam. Từ đấy các khối chức năng chính được bố trí theo tuyến trải nghiệm với các chức năng khán phòng biểu diễn, triển lãm, trải nghiệm, câu lạc bộ và khối thư viện, học tập. Tạo hình khối lấy cảm hứng từ hình ảnh con đò trên dòng sông Lam để tạo cảm giác gần gũi với không gian diễn xướng truyền thống.